Orman gülü, rhododendron cinsine hail olan orman gülü mayıs ve haziran aylarında çiçek açan, çiçeklerinden faydalanan arıların ürettiği balı zehirli olan bir bitki olup, yoğun yağış ve yüksek oranlı nem ister. En çok asidik özellikli toprakları sevse de her tülü toprak şartlarında yetişebilmektedir. Mor çiçeklere sahip olan orman gülü odunsu bir yapıya sahiptir.
Orman gülü odunu orta ağırlıkta ve çok serttir. Kabukları açık kül renginde olup hafif kabukludur. Dik yamaçlarda bulunan toprağın kaymasını önleme özelliğinden başka hiçbir faydası olmayan orman gülü ormancılık çalışmaları için önemli bir sorun teşkil etmektedir.
Orman gülü nedir, ne işe yarar?
Orman gülü Karadeniz’in sahil kesimlerinde yakacak ihtiyacını karşılamak amacı ile kullanılmaktadır. Bazen de mangal kömürü üretimi için kullanılır. Selüloz değeri oldukça yüksektir, düğme yapımında da kullanılır. Orman gülü ülkemizin kuzey kıyılarını yoğun olarak kaplamaktadır. Batıda Istanca dağlarının kuzeyinden doğuda Hopa’ya kadar çok geniş bir alana sahiptir. Orman gülü dünya üzerinde de oldukça fazla bulunmaktadır. Yılın neredeyse tamamında yeşil olarak kalan büyük çiçeklere sahiptir. Süs bitkisi olarak da kullanılmaktadır. Orman gülün ait 850’den fazla tür bulunmaktadır. Deniz seviyesinde yetişebildikleri gibi deniz seviyesinden oldukça yüksek alanlarda da bulunabilmektedir. Himalayalar da neredeyse 4000 metrelik seviyelere 12 metre boylarına ulaşabilen orman gülü bulunmaktadır.
Orman gülü çoğunlukla çalı şeklinde olmasına rağmen bazı türler ağaç gövdeleri yada dalların üzerinde başka bitkilerden beslenen emici türler olarak bulunur. Kinabalu dağında geniş bir yayılım gösteren orman gülleri epifit yaşam tarzını benimseyen türlerdir. Orman güllerinin bilimsel adı olan rhododendron gül ağacı anlamını taşımaktadır. Orman gülüyaprakları adeta bir deri kadar sert ve ovaldir.
Orman gülleri 6 grup şeklinde incelense de özellikle rhododendron ve hymenanthens süs bitkileri ile uğraşanlar tarafından en fazla tercih edilen türlerdir. Gösterişli ve son derece güzel çiçekleri nedeni ile her zaman dikkat çeken bitkiler arasındadır. Dünya üzerinde bazı bölgelerde orman gülü festivalleri dahi düzenlenmektedir.
Yaprak ve özellikle çiçeklerinde zehirli bileşimler içeren orman gülü hayvanları da zehirlemektedir. Bu yüzden arıların bu çiçeklerden beslenerek yapmış oldukları bala “deli bal” adı verilmektedir. Hatta Ksenephon’un deli bal ile ilgili yazmış olduğu belgelere rastlanmıştır. Yunan vatandaşlarının erzak bulmak için konakladıkları bir köyde kovanlar ile karşılaştıkları ve bu kovanlardan bal yiyen askerlerin ayakta duramayacak kadar fenalaşıp kustuklarından ve sarhoş olduklarından bahsedilmektedir. Bunu fark eden askerler deli balı kaselere doldurup yol kenarlarına koyarak üç Roma bölüğünü imha etmişlerdir. Orman gülüne bağlı deli bal zehirlenmeleri oldukça şiddetli belirtiler ve sıkıntılar olup ölüm olaylarına nadir olarak rastlanmıştır.
Orman gülü bazı hatalıkların tedavisinde tıbbi bitki olarak da kullanılabilmektedir. Karadeniz halkı arasında orman gülü zifin yada komar gibi adlar ile bilinmektedir. Yetişme ortamını sevdiği zaman 8-10 metre boylarında bir ağaç olmaktadır. Genelde mor renge sahip olan çiçeklerin bazı türlerinde beyaz orman güllerine de rastlanmaktadır. Kırmızı türleri de lan orman gülü Doğu Karadeniz’de kızılkumar ismi ile bilinmektedir. Çalı şeklinde olan orman gülleri Çeşitli eğrelti türleri ile birleşip içine girilemeyecek kadar sık topluluklar oluştururlar.